نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد دانشگاه شهیدچمران اهواز

2 کارشناس ارشد دانشگاه الزهرا تهران

3 استاد دانشگاه الزهرا تهران

4 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ تأثیر بازی­درمانی و دارو­درمانی بر رشد مهارت­های حرکتی درشت و دامنۀ توجه دانش­آموزان مبتلا به اختلال بیش­فعالی/ ­نقص توجه می­باشد. بدین­منظور، از بین 65 دانش­آموز مبتلا به اختلال بیش­فعالی، تعداد 40 نفر انتخاب گردیدند و بر­اساس سن و نتایج پیش­آزمون که به­وسیلۀ آزمون اولریخ و     خرده­آزمون تیک­زنی آزمون کیتلر ـ لارنت ـ تیریو انجام شد به چهار گروه کنترل، بازی­درمانی، دارو­درمانی و ترکیبی (10=N) تقسیم شدند. سپس، کودکان در گروه بازی­درمانی به­مدت 18 جلسۀ 45 دقیقه­ای تحت­تأثیر بازی­های برگرفته از برنامۀ "ورزش برای همه" مؤسسۀ هیومن کنتیک آمریکا قرار گرفتند. افراد گروه دارو­درمانی نیز دورۀ دارویی خود را براساس تشخیص پزشک معالج و به­مدت شش هفته آغاز کردند. همچنین، کودکان گروه ترکیبی تحت­تأثیر عامل مداخله­گر (بازی­ و دارو) قرار گرفتند­ و در­پایان، توسط ابزار اندازه­گیری اولریخ،     مهارت­های حرکتی­درشت و دامنۀ توجه توسط ابزار اندازه­گیری کیتلر ـ لارنت ـ تیریو ارزیابی گردید. علاوه­براین، به­منظور تحلیل داده­ها از آزمون تحلیل واریانس چند­­متغیرۀ مانوا استفاده شد. یافته­ها حاکی از آن است که  بازی­درمانی و درمان ترکیبی باعث بهبود مهارت­های حرکتی درشت و دامنۀ توجه دانش­آموزان بیش­فعال/    نقص­توجه گردیده است. همچنین، دارو­درمانی تنها باعث بهبود دامنۀ توجه این کودکان گردیده­ و بر رشد  مهارت­های حرکتی بی­تأثیر بوده است. با توجه به یافته­های این پژوهش پیشنهاد می­شود برای کودکانی که مبتلا به این اختلال هستند از درمان ترکیبی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A comparison between effects of game and pharmacotherapy upon the improvement of the attention span and gross motor skills in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)

نویسندگان [English]

  • fereshteh amouzadeh 1
  • saba hasanvand 2
  • kiyanush hashemiyan 3
  • rasul hemayattalab 4

چکیده [English]

The prime objective of the current study was to comparative the impact of game and pharmacotherpay upon the development of the attention span and gross motor skills in children suffering from ADHD. Amongst the 65 children diagnosed with ADHD, 45 were randomly selected and divided in 4 groups on the basis of their age and the results of given pretests conducted via Ulrich’s test and KLT ticking mini-test. These four groups included the control group, the game therapy group, the pharmacotherpay group, and the combined game and pharmacotherpay group. The game therapy group was then subjected to eighteen 45-minute-long sessions of games selected from "sport for all program" designed by American Institution of Human Kinetics. The pharmacotherpay group was subjected to a six-week-long medication-based treatment prescribed by a specialist, and the combined game and pharmacotherpay group were simoltunuously subjected to both therapeutic strategies. Multivariate analysis of variance (MANOVA) was used to analyze the data. The findings indicated that both combined game and pharmacotherapy and game therapy strategies could significantly improve the attention span and motor skills of children with ADHD, whereas pharmacotherpay alone could solely develop the attention span of these children. Based on the findings oft he present research, it is strongly recommended that a combined game and pharmacotherapeutical strategy be applied to ensure the efficient improvement of attention span and motor skills in children with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pharmacotherapy
  • Game therapy
  • Attention span
  • Gross Motor Skills
  • ADHD suffering children
1) Conner D F. preschool attention deficit hyperactivity disorder: a review of prevalence, diagnosis, neurobiology, and stimulant treatment. Dev Behav Pediatr. 2002; 23(1): 41 – 59. 
2) Pliszka S R. Psychiatric comorbidities in children with attention deficit hyperactivity disorder: Implications for management. Journal of Paediatr Drugs. 2003; 5: 741-50.
3) تشکری اشرف، قادری حوری­وش، ریاحی فروغ، غفاری سیدمحمد، سپندی مجتبی. بررسی اثر درمان ترکیبی متیل فنیدیت و پروپرانولول در مقایسه با متیل فنیدیت و دارونما در درمان کودکان با اختلال بیش­فعالی ـ کم­توجهی. نشریۀ علمی پزشکی.1390؛ 10(1): 75ـ45.
4) Sado C k B J, Sadock V A. Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry, behavioral clinical psychiatry. 10­th ed. Philadelphia (PA): Lippincott, Williams & Wilkins; 2007. p. 1206-17.
5) عموزاده فرشته، شتاب بوشهری سیده­ناهید، مهدی­پور عبدالرحمن. تأثیر بازی­های دبستانی منتخب بر رشد مهارت­های جابه­جایی دانش­آموزان پسر مبتلا به اختلال بیش­فعالی/ نقص ­توجه. فصل­نامۀ دانشگاه علوم پزشکی خرم­آباد (یافته). 1392؛ (55): 92ـ85. 
6) Stoner G D, DePaul G J. ADHD in schools: Assessment and intervention strategies. ­2nd ed­. New York: Guilford Publications_ Inc; 2003. p. 134-50.
7) Hoza B, Pelham W. The self-perceptions and attributions of attention deficit hyperactivity disordered and no referred boys. Journal of Abnormal Child Psychology. 2005; 21(3): 271-86.
8) صالحی مهدیه، پوشنه کامبیز، ناظمی فرزانه. تأثیر درمان شناختی ـ رفتاری بر ادراک خود کودکان با اختلال کاستی توجه/ بیش­فعالی. نشریۀ تحقیقات روان­شناختی. 1389؛ 8(2)­: 85ـ73.
9) Mick E, Faraone S, Biederman J. The age-dependent decline of attention deficit disorder: A meta-analysis of follow-up studies. Journal of Psychological Medicine. 2006; 36: 159-65.
10) عربگل فریبا، پناغی لیلی، حکیم شوشتری میترا، حبرانی پریا. درمان 6 هفته­ای با رباکستین در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بیش­فعالی کم­توجهی. نشریۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. 1386؛ 65(9):­ 6ـ41.
11) Amouzadeh F, Jafari GH, Shetab Bushehri S N, Amouzadeh M. Effect of the school games upon the development of the gross motor skills and the attention span of the mental retardation student. 6th International Congress of Child and Adolescent Psychiatry; Tabrize University of Medical Sciences, Faculty of Medicine­. Journal of Abnormal Child Psychology. ­2013: P. 122-32. 
12) ماتنز رینر. راهنمای مربیان روان­شناسی ورزشی. مترجم­: خبیری محمد. چاپ سوم. تهران، انتشارات بامداد کتاب؛ 1389. ص 287. 
13) قمری گیوی حسین، نریمانی محمد، محمودی هیوا. ­اثر­بخشی نرم­افزار پیش­برد شناختی بر کارکرد­های اجرایی، بازداری پاسخ و حافظۀ کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه/ بیش­فعالی. نشریۀ ناتوان­های یادگیری. 1391؛ 1(2): 115ـ98.
14) Schaefer C E. Foundations of play therapy. 2en ed. Wiley; New jersey, 2011. p. 86-118.
15) جنتیان سیما، نوری ابوالقاسم، سفتی سید­عباس، مولوی حسین، سماواتیان حسین. اثربخشی بازی­درمانی مبتنی­ ­بر رویکرد شناختی ـ رفتاری بر شدت علائم اختلال بیش­فعالی/ کمبود توجه در دانش­آموزان پسر 11ـ9 سالۀ مبتلا به ADHD­. نشریۀ تحقیقات علوم رفتاری. 1387؛ 6)2(­: 18ـ109.
16) Biederman J, Mick E, Fried R, Wilner N, Spencer T J, Faraone S V­. Are stimulants effective in the treatment of executive function deficits? Results from a randomized double blind study of OROS-methylphenidate in adults with ADHD. Journal of European Neuro Psychopharma Cology. 2011; 21: 508–15. 
17) Johnson K, Barry E, Bellgrove M A, Cox M, Kelly S P, Daly M. et al. Dissociation in response to methylphenidate on response variability in a group of medication naive children with ADHD. Journal of Neuropsychologia­. 2008; 46­: 1532–41.
18) Mozes T, Meiri G, Ben-Amity G, Sabbagh M, Weizman A. Reboxetine as an optional treatment for hyperkinetic conduct disorder: A prospective open-label trial. J Child Adolesc Psychopharmacology. 2005; 15(2): 259-69.
19) صدر عاملی سید­محمدرضا­، کار­ احمدی­ مژگان، ازهر محمد مسعود. بررسی تأثیر درمانی داروی بوپروپیون در درمان اختلال کمبود توجه بیش­فعالی کودکان و نوجوانان 17ـ6 سالۀ­ شهر اصفهان­. نشریۀ دانشکدۀ پزشکی اصفهان. 1388؛ 27(94): 81ـ173.
20) Schlochtermeier L. Childhood methylphenidate treatment of ADHD and response to affective stimuli. European Neuro Psychopharmacology. 2011; 21: 646–54. 
21) Senderecka M. Response inhibition of children with ADHD in the stop-signal task: An event-related potential study. International Journal of Psychophysiology. 2011; 5:      1-13. 
22) شیرازی الهام، توکلیان رضا، شهریور رضا. اثر فلوکسین بر اختلال بیش­فعالی/ کم­توجهی: یک بررسی مقدماتی. نشریۀ ­روان­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار). 1384؛ 11(1): 23ـ15.
23) به­پروژه احمد، متولی­پور عباس، فرزاد ولی­الله، رستمی رضا، حبیبی عسگرآباد مجتبی. اثربخشی آموزش مهارت­های مقابله با تنیدگی بر تنیدگی فرزند­پروری مادران دارای فرزندان با اختلال کاستی توجه و بیش­فعالی. فصل­نامۀ خانواده­پژوهی. 1389؛ 6(1): 114ـ99.
24) Mangina C A, Beuzeron-Mangina J H. Brain plasticity following psychophysiological treatment in learning disabled ADHD pre-adolescents. International Journal of Psychophysiology. 2004; 52: 129–46.
25) Markowitz J, Manor I, Maeir A. Effectiveness of cognitive–functional (Cog–Fun) intervention with children with attention deficit hyperactivity disorder: A pilot study. American Journal of Occupational Therapy. 2011; 65(4): 384–92. 
26) Marx I. Contextual influence of highly valued rewards and penalties on delay decisions in children with ADHD. Journal of Behavior Therapy & Experimental Psychiatry. 2011; 42: 488- 96. 
27) Safren S, Otto M W, Sprich S. Cognitive-behavioral therapy for ADHD in medication-treated adults with continued symptoms. Journal of Behavior Research and Therapy. 2005; 43: 831–42. 
28) Etnier J L. Physical activity and cognitive performance in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). University of North Carolina at Greensboro. Journal of Sport & Exercise Psychology. 2010; 8(4): 11-3.
29) Gapin J, Etnier J L. The relationship between physical activity and executive function performance in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Journal of Sport & Exercise Psychology. 2010; 32: 753-63. 
30) Sattelmair J, Ratey J. Physically active play and cognition. American Journal of Play. 2009; 1(3): 365-74. 
31) شوشتری مژگان، ملک­پور مختار، عابدی احمد­، اهرمی راضیه. اثربخشی مداخلات زود­­هنگام مبتنی بر بازی‌های توجهی بر میزان توجه کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه ـ بیش­فعالی/ تکانش­گری. نشریۀ روان­شناسی بالینی. 1390؛ 3(11): 28ـ17.
32) Verret C, Guay M C, Berthiaume C, Gardiner P, Berthliveau L. A physical activity program improves behavior and cognitive functions in childrenwith ADHD: An exploratory study. Journal of Attention Disorders. 2012; 16(1): 71-80.
33) Bussing R, Koro-Ljungberg M, Noguchi K, Mason D, Mayerson G, Garvan W C. Willingness to use ADHD treatments: A mixed methods study of perceptions by adolescents, parents, health professionals and teachers. ­Journal of Social Science & Medicine. 2012; 74: 92-100. 
34) Halperin J, Healey M D. The influences of environmental enrichment, cognitive enhancement, and physical exercise on brain development: Can we alter the developmental trajectory of ADHD. Neuroscience and Bio Behavioral Reviews. 2011­; 35: 621–34. 
35) Panksepp J, Burgdorf J, Turner C. Modeling ADHD-type arousal with unilateral frontal cortex damage in rats and beneficial effects of play therapy. Journal of Brain and Cognition. 2003; 52: 97–105.
36) Conners C K, Epstein J N, March J S, Angold A, Wells K C, Klaric J, et al. Multimodal treatment of ADHD in the MTA: An alternative outcome analysis. J Am Acad Child Adol Psychiatr. 2001; ­40(2): 159-67.
37) So CH, Leung P W L, Hung S F. Treatment effectiveness of combined medication/ behavioral treatment with Chinese ADHD children in routine practice. Journal Behaviour Research and Therapy. 2008; 46: 983–92. 
38) Van der Oord S, Prins P J M, Oosterlaan J, kamp E. Efficacy of methylphenidate, psychosocial treatments and their combination in school-aged children with ADHD: A meta-analysis. Clinical Psychology. 2008; 28: 783–800. 
39) Anderson M, Volkmar F R , Lewis M. Lewis's child and adolescent psychiatry: A comprehensive textbook. 4th ed. Philadelphia (PA): Lippincott, Williams & Wilkins; 2007. p.430-49.